محدوده پستان از نظر تشریحی، شامل منطقه مربع شکلی است که از بالا به استخوان ترقوه، از پایین به کش لباس زیر، از پهلو به خطی که از وسط حفره زیربغل به پایین رسم می شود و از داخل به جناغ سینه محدود می شود. پستان عضوی است که از غدد تولید کننده شیر و مجاری شیری تشکیل شده است و اطراف این غدد و مجاری را بافت چربی و بافت نگهدارنده در  بر گرفته اند. غدد مولد شیر به صورت گروهی قرار دارند و به هر گروه یک لوب می گویند که تعداد آنها 20-15 عدد است. بنابراین هر لوب شامل تعداد زیادی غدد کوچکتر به شکل خوشه انگور است که وظیفه تولید شیر را بر عهده دارند.به همین دلیل است که هنگام لمس پستان، آن را پشته پشته و غده غده احساس می کنیم. مجاری شیری، شیر تولید شده در داخل هر لوب را جمع آوری می کنند و به خارج از هر لوب انتقال می دهند.

بنابراین 20-15 مجرای شیری نیز وجود دارد که مستقیماً از هر لوب به نوک پستان می روند و شیر را از طریق منافذ نوک پستان به بیرون تخلیه می کنند. در زیر بافت غددی و چربی پستان، عضلات قفسه سینه قرار دارند که پستان روی آنها قرار می گیرد. از غلاف پوشاننده این عضلات، طناب هایی به داخل پستان می روند و پس از عبور از لابه لای بافت پستان، به زیر پوست پستان می چسبند. این باعث می شود که پستان در وضعیت خاصی روی عضلات ثابت باقی بماند. به این طناب ها، لیگامانهای کوپر می گویند.

سرطان سینه سرطانیست که در سلولهای پستان یا سینه ایجاد میشود. پس از سرطان پوست، سرطان پستان یکی از شایعترین سرطان تشخیص داده شده در زنان است. سرطان سینه هم در زنان و هم در مردان دیده میشود اما در زنان بسیار شایعتر است.

انواع سرطان سینه

• آنژیوسارکوم (Angiosarcoma)
• سرطان پستان التهابی (Inflammatory breast cancer)
• کارسینوم درجای مجاری شیر یا داکتال کارسنیوم این سایتو (Ductal carcinoma in situ (DCIS))
• کارسینوم مهاجم لوبولار (Invasive lobular carcinoma)
•  کارسینوم لوبولار درجا (Lobular carcinoma in situ (LCIS))
•  سرطان پستان مردانه
• بیماری پاژه پستان (Paget’s disease of the breast)
•  عود سرطان پستان (Recurrent breast cancer)

علائم سرطان سینه

سرطان سینه در مراحل اولیه ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد. در صورتی که این بیماری علائمی ایجاد کند ممکن است به صورت زیر باشد:

• توده یا افزایش ضخامت که با بافتهای مجاور تفاوت دارد
• تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر سینه
• تغییر در پوست روی سینه مانند فرورفتگی
•  واژگونی نوک سینه که اخیرا ایجاد شده
• پوسته پوسته شدن یا سخت شدن پوست ناحیه قهوه ای رنگ اطراف نوک سینه یا پوست خود سینه
• تحریکات پوستی یا فرو رفتگیهایی در پوست روی سینه (ممکن است فرورفتگیهایی شبیه پوست پرتقال ایجاد شوند)

 

عوامل مسبب سرطان پستان

سرطان سینه زمانی اتفاق می افتد که سلولهای سینه رشد غیر طبیعی پیدا میکنند. این سلولها سریعتر از سلولهای سالم تقسیم میشوند و تجمع می یابند و توده ای تشکیل میدهند. ممکن است سلولها به غدد لنفاوی یا بخشهای دیگر بدن گسترش یابند.

سرطان پستان اغلب در مجاری تولید شیر شروع می شود. سرطان سینه ممکن است در بافت غده ای (گلاندولار) به نام لبولها یا سایر سلولهای داخل سینه شروع شود.

 

 

 

 

 

 

محققان عوامل هورمونی، سبک زندگی و عوامل محیطی را در این بیماری دخیل میدانند اما هنوز نمیدانند چرا بعضی از مردم که عوامل زمینه ساز سرطان سینه را ندارند دچار این بیماری میشوند.

عوامل زمینه ساز سرطان سینه

عوامل زمینه ساز فرد را مستعد سرطان پستان میکنند اما اگر یک یا چند مورد از آنها را داشته باشید به این معنی نیست که حتما دچار سرطان پستان میشوید بلکه صرفا احتمال آن بیشتر میشود. از طرفی بسیاری از افرادی که دچار سرطان سینه میشوند هیچ عامل زمینه ساز شناخته شده ای نداشته اند.

•  جنسیت زن – زنان بیشتر دچار سرطان سینه میشوند
•  افزایش سن – با افزایش سن خطر آن بیشتر میشود.
• سابقه بعضی مشکلات پستان – اگر سابقه نمونه برداری سینه داشته اید و کارسینوم درجای غدد شیر یا هایپرپلازی آتیپیکال در شما تشخیص داده شده، خطر سرطان سینه در شما بیشتر است.
•  سابقه سرطان سینه
•  سابقه خانوادگی سرطان سینه
•  به ارث بردن ژنی که خطر سرطان سینه را بیشتر میکند
•  قرار گیری در معرض تشعشع مانند پرتو درمانی در ناحیه سینه
• چاقی
• شروع قاعدگی از سنین پایین – شروع قاعدگی زیر 12 سال احتمال سرطان سینه را بیشتر میکند
•  شروع یائسگی در سنین بالاتر
•  به دنیا آوردن اولین کودک در سن بالاتر
•  عدم تجربه بارداری
•  هورمون درمانی پس از یائسگی
•  مصرف الکل

توجه داشته باشید این عوامل زمینه ساز به یک اندازه موثر نیستند و بعضی خیلی تاثیرگذار تر و برخی دیگر کم اهمیت تر هستند.

 

 

تشخیص سرطان سینه

برای تشخیص سرطان پستان اقدامات زیر انجام میشود:

•  معاینه سینه و غدد لنفاوی با دست
•  ماموگرافی
•  سونوگرافی سینه
•  برداشتن نمونه ای از بافتهای سینه برای بررسی بیشتر (تنها راه مطمئن شدن از سرطان سینه، بررسی نمونه در زیر میکروسکوپ است)
•  ام آر آی (تصویر بردرای رزونانس مغناطیسی)

 

 

پیشگیری از سرطان سینه

با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره و شیوه زندگی میتوانید خطر سرطان سینه را کاهش دهید.

این توصیه ها برای زنانی که احتمال سرطان پستان در آنها متوسط است، ارائه شده است:

•  مرتبا در فواصل مشخص برای غربالگری سرطان سینه به پزشک مراجعه کنید تا آزمایشها و معاینات لازم مانند معاینه دستی و ماموگرافی انجام شود.
•  با آگاهی از سرطان پستان و علائم آن و معاینه و مشاهده همیشگی پستان، از تغییرات آن زود مطلع میشوید و به موقع برای درمان مراجعه میکنید. آگاهی و معاینه دستی پستان کمکی به پیشگیری نمیکند بلکه به شناسایی زود هنگام و درمان به موقع و در نتیجه ساده تر و موفق تر بودن درمان کمک میکند.
•  کاهش مصرف الکل برای سلامت بدن و پیشگیری از برخی انواع سرطان لازم است.

• بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید. حداقل نیم ساعت در روز و 5 روز در هفته باید ورزش کنید تا هورمونها و فعالیتهای بدن تنظیم شود.
• درمان هورمونی پس از یائسگی را محدود کنید. در این زمینه با پزشک صحبت کنید.
•  وزن سالم و نرمال داشته باشید. اگر وزنتان مناسب و متعادل است آن را حفظ کنید و اگر نیاز به کاهش وزن دارید، با کمک متخصص این کار را انجام بدهید. کاهش وزن باید تدریجی و آهسته آهسته انجام شود.
• غذاهای سالم و متنوع مصرف کنید. زنانی که برنامه غذایی مدیترانه ای مصرف میکنند که مقدار زیادی روغن زیتون فرابکر، آجیل و مغزهای درختی، میوه و سبزیجات دارد کمتر در خطر سرطان سینه قرار دارند. این رژیم غذایی بیشتر بر غذاهای گیاهی متمرکز است و به حفظ وزن سالم و سلامت بدن کمک میکند.

این توصیه ها برای زنانی که در خطر بالای سرطان پستان قرار دارند ارائه شده است:

•  مصرف داروهای پیشگیرانه – ممکن است داروهای مهار کننده استروژن و بازدارنده آرومتاز تجویز شود. هر دارویی عوارض جانبی خود را دارد بنابراین حتما باید متخصص این مسئله را بررسی کند.
•  عمل جراحی پیشگیرانه – ممکن است به برخی از زنان توصیه شود برای پیشگیری ماستکتومی (سینه برداری) انجام دهند. همچنین ممکن است لازم یاشد تخمدانها نیز برداشته شوند تا خطر سرطان تخمدان نیز کاهش یابد.

نقش آلودگی های محیطی در بروز سرطان پستان

شواهدی وجود دارند که نشان می دهند عوامل محیطی و آلودگی ها، می توانند بر میز ان بروز و مرگ و میر سرطان پستان تأثیر بگذارند. در اینجا بعضی از عوامل محیطی را که می توانند در بروز سرطان پستان مؤثر باشند مورد بررسی قرار می دهیم:

قرار گرفتن در معرض اشعه
مطالعات بهداشتی ثابت کرده اند که قرار گرفتن بافت پستان در معرض اشعه با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان همراه می باشد. این اثر در خانم های جوانی که پس از بمباران اتمی زنده مانده اند نیز مشخص شده است.
همچنین در خانم هایی که مکرراً تحت انجام عکسبرداری از قفسه سینه قرار گرفته اند و یا به علت وجود سرطان های قسمت فوقانی بدن تحت انجام درمان با اشعه یونیزان (رادیوتراپی) قرار می گیرند این مسئله گزارش شده است.
افزایش خطر بیماری به دنبال تابش اشعه زیاد، به سن بیمار نیز بستگی دارد و هر چه سن پایین تر باشد احتمال این مسئله بیشتر است (به خصوص در سنین 30-10 سال). نکته مهم این است که انجام ماموگرافی جهت تشخیص بیماری یا تشخیص زودرس، چنین اثری را به دنبال ندارد، به خصوص اینکه بطور عمده بعد از سنین 40-35 سالگی انجام می شود.
در مورد خانم هایی که به علت سرطان پستان یک طرفه تحت انجام رادیوتراپی قفسه سینه قرار می گیرند، بخصوص در سنین زیر 45 سال افزایش خطر سرطان پستان در پستان مقابل گزارش شده است. البته یک فاصله زمانی حداقل 10 سال برای بروز سرطان پستان وجود دارد که گاهی این فاصله زمانی کاهش می یابد. اگر چه این احتمال کم است. ولی بر لزوم پیگیری بیماران مبتلا به این بیماری پس از درمان، تأکید می کند.

سیگار و الکل
مصرف سیگار با ابتلا به بسیاری از سرطان ها رابطه دارد. در بعضی از مطالعات مصرف سیگار در دوران نوجوانی و بلوغ که بافت پستان به مواد سرطان زا حساسیت بیشتری دارد، با افزایش خطر سرطان پستان توأم بوده است. همچنین افزایش خطر در افرادی که در معرض دود سیگار قرار گرفته اند دیده شده و علت آن این است که دود ناشی از سوختن سیگار دارای عوامل سرطان زای بیشتری است. مصرف الکل نیز باعث افزایش سطح سرمی استرادیول می شود و ارتباط مصرف الکل با سرطان پستان مشاهده شده است.

سایر عوامل
تجمع سموم ارگانوکلره مثل D.D.T در بدن و قرار گرفتن در معرض میدان های الکترومغناطیسی در محیط کاری احتمال دارد با افزایش خطر سرطان پستان همراه باشد ولی این اثرات صددرصد ثابت شده نیستند و برای اثبات آنها باید مطالعات وسیعتری صورت گیرد.
از بین آلودگی های محیطی که احتمال دارد خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند، برخورد با اشعه مهمترین عامل محسوب می شود.

 

 

 

 

 

 

درمان سرطان سینه

برای درمان ابتدا باید سرطان مرحله بندی شود. مرحله سرطان میزان پیشرفت و تهاجمی بودن آن را نشان میدهد.

1. جراحی لامپکتومی

معمولا درمان سرطان سینه شامل جراحی برای برداشتن توده و یا تمامی پستان است. به جراحی برداشتن توده لامپکتومی گفته میشود. ممکن است این کار با جراحی باز و یا جراحی محافظه کارانه انجام شود. در طی آن تومور و کمی از بافتهای اطراف آن برداشته میشود. در مواردی که تومور کوچک باشد از این روش استفاده میشود.

1. جراحی ماستکتومی

به جراحی برداشتن کل پستان، ماستکتومی گفته میشود. در این جراحی تمامی بافت پستان از جمله مجاری شیر، غدد شیر، بافت چربی و بخشی از پوست از جمله نوک سینه و هاله قهوه ای رنگ اطراف آن برداشته میشود. با این حال در تکنیکهای جدیدتر در برخی موارد میتوان کارهایی را برای حفظ پوست پستان یا نوک سینه برای بهبود شکل سینه انجام داد.

ممکن است علاوه بر این که کل پستان برداشته میشود، تعداد محدودی از غدد لنفاوی زیر بغل نیز برداشته شود و بررسی شود آیا سلول سرطانی در آنها وجود دارد یا نه. در صورتی که نتیجه آزمایش مثبت باشد و سرطان به این بخش گسترش یافته باشد یا احتمال زیادی میرود این بخش درگیر باشد، همچنین ممکن است تعداد زیادی غدد لنفاوی و یا همه آنها برداشته شود.

در برخی از زنان ممکن است سینه دیگر که سالم است نیز برای پیشگیری برداشته شود

1. شیمی درمانی و پرتو درمانی

علاوه بر جراحی ممکن است شیمی درمانی و پرتو درمانی هم لازم باشد. این بستگی به مرحله سرطان سینه و نظر پزشک دارد. همچنین هورمون درمانی برای کاهش بیشتر احتمال بازگشت سرطان سینه در بعضی از بیماران سرطان پستان انجام میشود. اخیرا درمانهای هدفمند نیز به کمک بیماران آمده اند تا به عنوان درمان مکمل یا در صورتی که درمانهای دیگر چندان موفق نبوده اند، به کار گرفته شوند.

ایمنی درمانی نیز یک روش درمانی جدید است که در آن از سیستم ایمنی بدن خود فرد علیه سلولهای سرطانی استفاده میشود. برای بررسی گزینه های درمانی با پزشک صحبت کنید.

 

 

تهیه و تنظیم:
نشاط خسروی- میکروبیولوژیست

منبع:

https://www.cancer.org