قرص یک نوع دارو است که به صورت جامد و با شکل های مختلف تولید می شود. قرص ها معمولاً حاوی مواد معدنی، ویتامین ها، عصاره گیاهان، داروها و سایر ترکیبات مفید برای سلامتی هستند. قرص ها به انسان در بسیاری از زمینه ها کمک می کنند، از جمله: درمان بیماری‌ها- تقویت سیستم ایمنی – تقویت سلامت استخوان – تغذیه – کنترل بارداری.
قرص هوشمند چیست؟
قرص هوشمند یک نوع قرص است که دارای تکنولوژی های پیشرفته است و قادر به ارتباط با سیستم های الکترونیکی می باشد. این قرص ها معمولاً دارای یک سنسور هوشمند هستند که قادر به تشخیص زمان مصرف قرص و همچنین اطلاعات مربوط به مصرف دارو است. قرص هوشمند می تواند به صورت خودکار به فرد یا به پزشک اطلاع دهد که آیا قرص مورد نظر مصرف شده است یا خیر. این نوع قرص ها معمولاً در مواردی مانند مصرف داروهای روزانه، پیگیری درمان ها و یا درمان بیماران مزمن استفاده می شوند.
در ملبورن استرالیا، گروهی از محققین دانشگاه RMIT موفق به ساخت کپسول هوشمندی شده اند که به موبایل بیمار متصل شده و داده های مختلفی را از دستگاه گوارش جمع آوری می‌کند. این کپسول پس از بلعیده شدن توسط بیمار، وارد روده شده و با تجزیه و تحلیل گازهای محیط، اطلاعاتی را درباره غذا و در کل تمام مشکلات محیطی و غیره را به اپلیکیشن ویژه‌ای که برای این کار طراحی شده و در تلفن همراه بیمار نصب شده است را ارسال می‌کند.
از این کپسول می‌توان برای تشخیص بیماری هایی نظیر سندرم روده تحریک پذیر یا آی‌بی‌اِس (IBS)، بیماری‌های التهابی روده و حتی موارد کشنده‌ای از قبیل سرطان روده استفاده کرد. محققان با استفاده از این قرص هوشمند، این آزمایش را روی ۲۶ داوطلب انجام داده و کارایی و ایمنی آن را ثابت کرده‌اند.
استارتاپ «لیندرا» نیز قرصی را تولید کرده که با استفاده از نوعی تجزیه پذیر بودن، کاربران را از مصرف دارو در ساعت های مشخص بی نیاز می‌کند.
اینگونه است که راس ساعت های از پیش تعیین شده دوز مشخصی از دارو را در بدن بیمار آزاد می‌کند. علاوه بر این محققان استرالیایی، بازی مبتنی بر این قرص هوشمند طراحی کرده‌اند که کاربر را به تحرک بیشتر وادار می‌کند.
قرص هوشمند به طور کلی از سه بخش اصلی تشکیل شده است: قرص دارویی، سنسور هوشمند و دستگاه خواننده.
قرص دارویی:
قرص دارویی در قرص هوشمند حاوی داروی مورد نظر است. این قرص ها معمولاً به صورت استاندارد و با استفاده از فناوری های داروسازی تولید می شوند. مهمترین نکته در تولید این قرص ها، استفاده از موادی است که با سیستم گوارش تناسب داشته و بدون ایجاد عوارض جانبی قابل مصرف باشند.
سنسور هوشمند:
سنسور هوشمند در قرص هوشمند برای تشخیص زمان مصرف قرص و اطلاعات مربوط به مصرف دارو استفاده می شود. این سنسور معمولاً در قسمت پایین قرص قرار می گیرد و با تماس با مایعات بدن فعال می شود. سنسور هوشمند قادر است به صورت خودکار زمان مصرف قرص را تشخیص دهد و اطلاعات مربوط به زمان مصرف و میزان دارو را ثبت کند.
به عنوان مثال برای درمان دیابت از نوعی قرص هوشمند کمک گرفته خواهد شد. به طوری که، محققان دانشگاه نیویورک ابوظبی (NYU) روش جدیدی برای قرار دادن انسولین در کپسول‌هایی ایجاد کرده‌اند که می‌تواند از طریق معده به جریان خون منتقل و در زمان نیاز در بدن آزاد شود. این گروه آنچه را که نانوذرات چارچوب آلی پیوند خوراکی وابسته به ایمن (nCOF) نامیدند در کپسول ایجاد کردند. در این کپسول‌ها با کمک صفحات نانو از انسولین در برابر محیط نامساعد معده محافظت و سپس از طریق روده به جریان خون راه پیدا می‌کنند.
هنگامی که nCOF ها در خون قرار بگیرند، می‌توانند به‌طور خودکار سطح انسولین بیمار را کنترل کرده و فقط در صورت نیاز دارو را آزاد کنند. مکانیزم موجود در آن کاملا هوشمندانه است. گلوکز یک مولکول کوچک است که در منافذ موجود در nCOF گنجانده می‌شود و با افزایش سطح گلوکز به ذرات نانو فشار وارد می‌شود، جایی که انسولین در آن موجود است. این روش از طریق دیگری نیز موثر واقع شده است؛ با کاهش دوباره سطح گلوکز خون، ترشح انسولین آن نیز کند می‌شود.
دستگاه خواننده:
دستگاه خواننده در قرص هوشمند برای دریافت اطلاعات ثبت شده توسط سنسور هوشمند استفاده می شود. این دستگاه معمولاً به صورت یک دستگاه الکترونیکی کوچک است که قادر به ارتباط با قرص هوشمند از طریق فناوری بی سیم مانند بلوتوث است. دستگاه خواننده قادر است اطلاعات مصرف دارو را دریافت کند و به صورت خودکار به فرد یا پزشک اطلاع دهد که آیا قرص مورد نظر مصرف شده است یا خیر.
مزایای قرص هوشمند:
– افزایش تمامیت دارو: با استفاده از قرص هوشمند، اطمینان حاصل می شود که دارو به طور صحیح و به موقع مصرف شده است و هیچ دوزی از دست نرفته است.
– پیگیری درمان ها: با استفاده از قرص هوشمند، پزشکان و پرستاران قادر به پیگیری درمان ها و رعایت نحوه مصرف دارو توسط بیماران می شوند.
– کاهش خطاهای دارویی: با استفاده از قرص هوشمند، خطاهای مربوط به مصرف دارو به حداقل می رسد و احتمال اشتباه در تعیین زمان مصرف دارو کاهش می یابد.
– اطلاعات دقیق درباره مصرف دارو: قرص هوشمند قادر است اطلاعات دقیقی درباره زمان مصرف و میزان دارو را به پزشکان و پرستاران ارائه کند که در تشخیص و درمان بیماران مفید است.
هزینه قرص هوشمند ممکن است متغیر باشد و بستگی به عوامل مختلفی مانند نوع دارو، تکنولوژی استفاده شده و کشور تولید کننده دارد. در حال حاضر، قرص هوشمند ها به طور عمومی در بازار عرضه نشده اند و در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی در حال توسعه و آزمایش هستند. بنابراین، هزینه قرص هوشمند به طور دقیق قابل تعیین نیست.
در آینده ای نزدیک این تکنولوژی به صورت گسترده در اختیار همگان قرار خواهد گرفت.
