انواع اختلالات روانی را بشناسید

اختلالات و بیماری‌های روانی انواع مختلفی دارند که بعضی از آن‌ها در جامعه شایع‌تر بوده و فراوانی بیشتری دارند. از جمله بیماری های روانی شایع می‌توان به افسردگی و اختلالات اضطرابی اشاره کرد که در هر دو جنس زن و مرد مشاهده می‌شود و بیشترین درصد مراجعه به روانشناس و کلینیک‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. افرادی که در یک جامعه زندگی می‌کنند به دلایل مختلف مانند ژنتیک، تاثیر محیط و عوامل خانوادگی ممکن است مبتلا به بیماری‌های روانی شوند.

لیست زیر علی رغم دربرنداشتن همه ی اختلالات روانی، دربردارنده ی شماری از مهم ترین دسته های اختلالات توصیف شده در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) است. آخرین نسخه کتابچه راهنمای تشخیصی DSM-5 است و در ماه مه 2013 منتشر شد. DSM یکی از پرکاربرد ترین سیستم های طبقه بندی اختلالات روانی است و معیار های تشخیصی استاندارد را ارائه می دهد.

3. اختلالات اضطرابی

اختلالات اضطرابی مواردی هستند که با ترس بیش از حد و مداوم، نگرانی، اضطراب و اختلالات رفتاری مرتبط با آن تشخیص داده می شوند. ترس واکنش احساسی به یک تهدید است، چه آن تهدید واقعی باشد وچه تصور شود. اضطراب پیش بینی تهدیدی است که ممکن است در آینده روی دهد. انواع اختلالات اضطرابی عبارتند از:

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

این اختلال با نگرانی بیش از حد در مورد وقایع روزمره مشخص می شود. در حالی که برخی از استرس و نگرانی ها یک جزء معمول و حتی شایع زندگی بشمار می روند، GAD نگرانی است که آنقدر زیاد است که سلامت و عملکرد فرد را با اختلال روبرو می کند.

آگورافوبیا (ترس از مکان های شلوغ)

این وضعیت با ترس از طیف وسیعی از مکان‌ های عمومی خود را نشان می دهد. افرادی که این اختلال را تجربه می کنند اغلب می ترسند که در شرایطی که امکان فرار دشوار است، دچار وحشت‌ زدگی یا حمله پانیک شوند.

به دلیل این ترس، افراد مبتلا به آگورافوبیا اغلب از موقعیت هایی که ممکن است منجر به تحریک حمله پانیک شوند، دوری می کنند. در برخی موارد، این رفتار اجتنابی ممکن است به جایی برسد که فرد حتی نتواند از خانه خود خارج شود.

اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی نوعی اختلال روانی نسبتاً شایع است که ترس غیر منطقی از مورد اشاره یا قضاوت گرفتن را شامل می شود. اضطراب ناشی از این اختلال می تواند تأثیر عمده ای بر زندگی فرد داشته باشد و حضور در مدرسه، محل کار و سایر اماکن اجتماعی را دشوار سازد.

فوبیا های خاص

این ترس‌ ها شامل ترس شدید از یک شی یا موقعیت خاص در محیط هستند. نمونه هایی از شایع ترین انواع ترس‌ های خاص شامل ترس از عنکبوت، ترس از ارتفاع و یا ترس از مار ها هستند.

چهار نوع اصلی فوبیا های خاص شامل حوادث طبیعی (رعد و برق، گردباد)، پزشکی (اقدامات پزشکی و دندانپزشکی، تجهیزات پزشکی)، حیوانات (سگ ها، مار ها، حشرات) و موقعیتی (فضا های کوچک، خانه خالی، رانندگی) هستند. افراد ممکن است هنگام مواجهه با موضوع یا موقعیت فوبیک، حالت تهوع، لرزش، افزایش ضربان قلب و حتی ترس از مرگ را تجربه کنند.

اختلال هراس (پانیک)

این اختلال روانی با حملات هراس انگیزی که اغلب بطور ناگهانی بروز می یابند و هیچ دلیلی برای بروز آن ها وجود ندارد، تشخیص داده می‌ شود؛ به همین دلیل، افراد مبتلا به این اختلال عصبی اغلب با اضطراب و نگرانی در مورد احتمال بروز حمله پانیک بسر می برند.

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است از قرارگیری در موقعیت ها و وضعیت هایی که حملات در گذشته در آن رخ داده است و یا مکان هایی که احتمال رخداد این واقعه در آن ها در آینده وجود دارد، اجتناب کنند. این ممکن است اختلالات قابل توجهی در بسیاری از زمینه های زندگی روزمره ایجاد کند و انجام کار های روزمره را دشوار سازد.

اختلال اضطراب جدایی

این وضعیت نوعی اختلال اضطراب است که شامل ترس یا اضطراب بیش از حد ناشی از جدا شدن از شخصیت های دلبسته (مورد علاقه) می شود. افراد اغلب با ایده اضطراب جدایی آشنا هستند چرا که این ترس به جدا شدن کودکان از پدر و مادرشان بر می گردد، با این حال بچه ‌های بزرگ‌ تر و بزرگسالان نیز ممکن است آن را تجربه کنند.

تشخیص ابتلا به اختلال اضطراب جدایی در زمانی که شدت بیش از حد علائم منجر به بروز اختلال در فعالیت های طبیعی شود، گذاشته می شود. این نشانه‌ ها شامل ترس شدید از دور بودن از شخصیت مراقب و دلبسته هستند. فرد مبتلا به این علائم ممکن است به منظور ماندن در کنار شخصیت وابسته به وی، از خارج شدن از خانه، یا رفتن به مدرسه، یا ازدواج کردن اجتناب کند.

در نظرسنجی که در آرشیو روانپزشکی عمومی منتشر شده است، تخمین زده شد که حدود 18 درصد از بزرگسالان آمریکایی حداقل از یک اختلال اضطراب رنج می برند.

5- اختلالات گسستگی

اختلالات گسستگی اختلالات روانشناختی هستند که منجر به گسست یا وقفه در جنبه های آگاهی، از جمله هویت و حافظه می شود.

آمنزیای گسسته (فراموشی تجزیه‌ ای)

این اختلال شامل از دست دادن موقتی حافظه در نتیجه گسستگی است. در بسیاری از موارد، این از دست دادن حافظه که ممکن است تنها برای دوره ای کوتاه یا سال های طولانی ادامه یابد، نتیجه برخی از آسیب های روانی است.
فراموشی تجزیه ای بسیار فراتر از فراموشی ساده است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است جزئیاتی از وقایع را به یاد آورند، اما ممکن است تا مدت زمان مشخصی جزئیات دیگری را به خاطر نیاورند.

اختلال هویت تجزیه ای

اختلال هویت تجزیه ای که پیش از این تحت عنوان اختلال شخصیت چندگانه شناخته می شد، شامل وجود دو یا چند هویت یا شخصیت متفاوت است. هر یک از این شخصیت ها روش ارتباط و تعامل با محیط خاص خود را دارند. افراد مبتلا به این اختلال با تغییراتی در رفتار، حافظه، ادراک، پاسخ عاطفی و آگاهی همراه هستند.

اختلال شخص زدایی – واقعیت زدایی

اختلال شخص زدایی – واقعیت زدایی با تجربه حس بیرون بودن از بدن خود (شخص زدایی) و جدا شدن از واقعیت (واقعیت زدایی) مشخص می ‌شود. افراد مبتلا به این اختلال غالباً حس غیر واقعی بودن و عدم ارتباط غیر ارادی از خاطرات، احساسات و آگاهی خود را دارند.

6. اختلالات روان تنی

این دسته از اختلالات که پیش از این با عنوان اختلالات سوماتوفرم از آن ها یاد می شد، در حال حاضر به عنوان علائم جسمی و اختلالات مرتبط شناخته می شوند. اختلالات روان تنی گروهی از اختلالات روانشناختی هستند که علائم جسمی واضحی که ممکن است دلیل جسمی قابل تشخیصی نداشته باشد را دربر می گیرند.

در مقایسه با روش‌ های پیشین توصیف این اختلالات که مبتنی بر فقدان توضیح پزشکی برای علایم فیزیکی بودند، تشخیص فعلی بر افکار، احساسات و رفتار های غیر طبیعی که در پاسخ به این نشانه‌ ها رخ می‌ دهند، تاکید می‌ کند. اختلالاتی که در این دسته قرار می گیرند عبارت‌اند از:

اختلال علائم جسمانی

اختلال علائم جسمانی شامل درگیری ذهنی با علایم فیزیکی است که انجام فعالیت های طبیعی و معمول را دشوار می ‌سازد. این درگیری ذهنی با علائم، منجر به پریشانی عاطفی و مشکل در کنار آمدن با زندگی روزمره می شود.

نکته ای که حائز اهمیت است این است که علائم جسمی نشانگر تشدید درد جسمی، خستگی یا سایر علائم در فرد نیستند. در این شرایط، علائم جسمی آنقدر واقعی نیستند که زندگی فرد را مختل می کنند.

اختلال اضطراب بیماری

اختلال اضطراب بیماری با نگرانی بیش از حد در مورد داشتن یک وضعیت پزشکی تشخیص داده نشده خود را نشان می دهد. افرادی که از این اختلال روانی رنج می برند، نگرانی بیش از حدی در مورد عملکرد و حس بدن خود دارند و باور دارند که به یک بیماری جدی مبتلا هستند و یا به آن مبتلا خواهند شد و به نتیجه منفی تست های پزشکی اطمینان ندارند.

این درگیری ذهنی منجر به اضطراب و پریشانی قابل توجه شده و با اقداماتی مانند انجام آزمایشات پزشکی- درمانی و اجتناب از موقعیت های دربر دارنده خطر برای سلامتی همراه است.

اختلال تبدیلی

اختلال تبدیلی شامل تجربه علائم حرکتی یا حسی است که توجیه عصبی یا پزشکی متناسبی ندارند. در بسیاری از موارد، این اختلال بدنبال یک آسیب جسمی واقعی یا استرس زا که منجر به یک واکنش روانی و عاطفی می شود، روی می دهد.

اختلال ساختگی

احتلال ساختگی که پیش از این دارای دسته مختص به خود بود، در حال حاضر در گروه علائم جسمی و اختلالات مرتبط DSM-5 دسته بندی می شود. اختلال ساختگی زمانی روی می دهد که فرد به عمد علائم بیماری شبیه سازی، اغراق یا ایجاد می کند. سندرم مونشهاوزن، که در آن افراد برای جلب توجه خود را بیمار می کنند ، یکی از اشکال شدید این بیماری است.

9. اختلال هاي ایذایی

اختلالات کنترل تکانه ای، مواردی هستند که با نا توانایی در کنترل احساسات و رفتار ها همراه اند و منجر به آسیب به خود یا دیگران می شوند. این مشکلات همراه با کنترل عاطفی و رفتاری، با اقدامات منجر به نقض حقوق دیگران مانند از بین بردن اموال یا تجاوز فیزیکی و یا مواردی که با هنجار های اجتماعی، افراد صاحب قدرت و قوانین مغایرت دارند، مشخص می شوند. شماری از اختلالات کنترل تکانه ای شامل موارد زیر هستند:

کلپتومنیا (جنون دزدی)

کلپتومانیا به معنی نا توانی در کنترل تمایل برای دزدی است. افراد مبتلا به کلپتومانیا اغلب چیز هایی را می ‌دزدند که واقعا به آن‌ ها نیاز ندارند و یا هیچ گونه ارزش مالی واقعی ندارند. افراد دارای این شرایط پیش از ارتکاب به سرقت، با تنش فزاینده ای روبرو می شوند و پس از آن احساس رهایی و رضایت دارند.

پایرومانیا (جنون آتش افروزی)

پایرومانیا به معنی شیفتگی به آتش است و با اقدام به آتش سوزی، فرد و اطرافیان را به خطر می اندازد. افرادی که با پیرومنیا دست و پنجه نرم می کنند بیش از یک بار آتش سوزی براه انداخته اند. آنها همچنین پیش از آتش سوزی با تنش و تحریک عاطفی روبرو می شوند.

اختلال انفجاری متناوب

اختلال انفجاری متناوب با بروز ناگهانی عصبانیت و خشونتی که فرا تر از وضعیت پیش آمده است، مشخص می شود. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در واکنش به ناراحتی های روزمره یا نا امیدی ها، با انفجار خشم و عصبانیت روبرو شوند.

اختلال سلوک

اختلال سلوک شرایطی است که در کودکان و نوجوانان زیر 18 سالی که مرتباً معیار های اجتماعی و حقوق دیگران را نقض می کنند، تشخیص داده می شود. کودکان مبتلا به این اختلال نسبت به مردم و حیوانات خشن هستند، اموال را نابود کرده و دزدی می کنند، افراد را فریب می دهند و سایر قوانین و مقررات را نقض می کنند. این رفتار ها منجر به مشکلات قابل توجهی در فعالیت های تحصیلی، شغلی یا اجتماعی کودک می شود.

اختلال نا فرمانی مقابله جویانه

این اختلال پیش از سن ۱۸ سالگی آغاز می ‌شود و با مبارزه‌ طلبی، تحریک پذیری، عصبانیت، پرخاش و کینه جویی خود را نشان می دهد. با اینکه همه کودکان بعضی اوقات رفتار های نا خوشایندی دارند، اما بچه های مبتلا به اختلال نا فرمانی مقابله جویانه تقریباً تمام مواقع از انجام درخواست های بزرگسالان اجتناب می کنند و به رفتار هایی مبادرت می کنند که عمداَ دیگران را اذیت کنند.

10. اختلالات افسردگی

اختلالات افسردگی نوعی اختلال خلقی است که وضعیت های متعددی را در بر می گیرد. همه این وضعیت ها با وجود حالات غم، پوچی یا تحریک پذیر همراه با علائم جسمی و شناختی مشخص می شوند. این اختلالات از نظر طول دوره، زمان یا علت احتمالی از یکدیگر متمایز اند.

اختلال بی نظمی خلقی اخلال ‌گر

یک اختلال مربوط به دوران کودکی است که با عصبانیت و تحریک پذیری شدید خود را نشان می دهد. کودکان مبتلا به این اختلال طغیان های مکرر و شدید به نمایش می گذارند.

اختلال افسردگی عمده (اختلال افسردگی ماژور)

اختلالی است که با کاهش علاقه به کار و حالت افسردگی همراه است و منجر به اختلالات قابل توجهی در نحوه عملکرد یک فرد می شود.

اختلال افسردگی مداوم (دیستمی)

این اختلال، نوعی افسردگی مزمن و مداوم است که با دیگر علائم افسردگی که ضمن خفیف بودن ماندگاری بیشتری دارند، مشخص می شود. مطرح کردن تشخیص مبنی بر این اختلال مستلزم حس افسردگی در بیشتر روز ها به مدت حداقل دو سال است.

دیگر اختلالات افسردگی یا اختلال افسردگی نامشخص

این تشخیص برای مواردی مطرح می شود که علائم، منظبق با معیار های تشخیص اختلال افسردگی دیگری نیستند، اما هنوز هم مشکلاتی در زندگی و عملکرد فرد ایجاد می کنند.

اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی

این وضعیت نوعی سندرم پیش از قاعدگی (PMS) است که با افسردگی، تحریک پذیری و اضطراب قابل توجهی که یک یا دو هفته قبل از شروع قاعدگی آغاز می شود، خود را نشان می دهد. معمولاً علائم چند روز پس از عدت ماهیانه خانم از بین می روند.

اختلال افسردگی ناشی از مواد/ دارو

این شرایط زمانی روی می دهد که فرد در زمان مصرف الکل یا مواد دیگر یا هنگام ترک یک ماده، علائم یک نوع اختلال افسردگی را تجربه کند.

اختلال افسردگی ناشی از دیگر شرایط پزشکی

این وضعیت مربوط به زمانی است که شرح حال بیمار نشان دهد علائم افسردگی وی ممکن است در نتیجه یک وضعیت پزشکی ایجاد شده باشد. شرایط پزشکی که ممکن است منجر به افسردگی شده یا در ایجاد آن نقش داشته باشد، شامل دیابت، سکته مغزی، بیماری پارکینسون، بیماری خود ایمنی، وضعیت های همراه با درد مزمن، سرطان ، عفونت ها و HIV / AIDS هستند.

اختلالات افسردگی همه با احساس غم و اندوه و بی حوصلگی که برای اثرگذاری بر نحوه عملکرد فرد به اندازه کافی پایدار و شدید هستند، مشخص می شوند. علائم شایع این اختلالات شامل مشکل در احساس علاقه و انگیزه، بی علاقگی نسبت به فعالیت های لذت بخش گذشته، اختلال در خواب و تمرکز ضعیف است.

معیار های تشخیصی مربوط به هر بیماری خاص متفاوت است. برای اختلال افسردگی ماژور، تشخیص مستلزم این است که فرد در همان دوره دو هفته ای پنج مورد یا شمار بیشتری از علائم زیر را تجربه کند.

یکی از این علائم باید حتماً خلق و خوی افسرده یا بی علاقگی نسبت به موارد لذت بخش گذشته باشد. علائم شامل موارد زیر است:

مشکلات دیگری که ممکن است در اثر این رفتار روی دهند شامل پوسیدگی دندان، زخم مری و سوء تغذیه هستند.

.

11. اختلالات مرتبط با مصرف مواد

اختلالات مرتبط با مواد، مواردی هستند که مصرف و سوء مصرف مواد مختلف مانند کوکائین، متامفتامین، تریاک و الکل را شامل می‌شوند. این اختلالات ممکن است بیماری های ناشی از مواد مانند مسمومیت، ترک، بروز جنون، اضطراب و هذیان را در بر گیرد. از جمله این اختلالات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

· اختلالات ناشی از الکل شامل مصرف الکل، که پر مصرف ترین ماده در ایالات متحده بشمار می آید.

· اختلالات ناشی از مصرف حشیش، علائمی از قبیل استعمال بیش از حد، احساس نا توانایی در قطع مصرف دارو و ادامه دادن مصرف با وجود عوارض جانبی در زندگی فرد، ایجاد می کند.

· اختلالات مصرف استنشاقی شامل استنشاق دود موادی مانند رنگ یا حلال است. همانند سایر اختلالات مربوط به مواد، افراد مبتلا به این بیماری نسبت به ماده ولع دارند و کنترل یا توقف در این رفتار را دشوار می بینند.

· اختلال مصرف مواد محرک شامل استفاده از محرک هایی مانند متآمفتامین، آمفتامین و کوکائین است.

· اختلال در مصرف دخانیات با علائمی مانند مصرف بیش از حد دخانیات، مشکل در قطع یا ترک آن ها، هوس و متحمل شدن عواقب جانبی اجتماعی در نتیجه مصرف دخانیات مشخص می شود.

اختلال قمار

طبق طبقه بندی DSM-5، اختلال قمار نیز در این طبقه بندی قرار می گیرد. بر اساس اظهارات انجمن روان‌پزشکی آمریکا، این تغییر ” نشانگر شواهد روزافزون و مداوم مبنی بر این است که برخی از رفتار ها مانند قمار، سیستم پاداش مغز را با اثراتی شبیه به سوء مصرف مواد مخدر فعال می کنند، و این علائم اختلال قمار تا حدی شبیه به اختلالات مصرف مواد است. ”

12. اختلالات عصب شناختی

اختلالات عصب شناختی با وجود نقص در عملکرد شناختی خود را نشان می دهد. این اختلالات افرادی که در بدو تولد یا اوایل زندگی دارای اختلال شناختی هستند را شامل نمی شوند. انواع اختلالات شناختی عبارتند از:

دلیریوم (روان‌آشفتگی)

دلیریوم اختلالی است که از آن تحت عنوان حالت پريشانيِ حاد نیز یاد می شود. این اختلال در مدت زمان کوتاهی – معمولاً چند ساعت یا چند روز – بروز می کند و با بروز اختلال در توجه و آگاهی خود را نشان می دهد.

اختلالات عصب شناختی

اولین ویژگی اختلالات عصب شناختی ماژور و مینور، کاهش شناخت اکتسابی در یک یا چند زمینه از جمله حافظه، توجه، زبان، یادگیری و ادراک است. این اختلالات شناختی می تواند به دلیل وضعیت های پزشکی نظیر بیماری آلزایمر، عفونت HIV، بیماری پارکینسون، مصرف مواد و دارو ها، بیماری عروقی و سایر موارد روی دهند.

اسکیزوفرنی بیماری روانی مزمنی است که تفکر، احساس و رفتار فرد را تحت تأثیر قرار می دهد. این اختلال، بیماری دراز مدت و پیچیده ای است.

بر اساس معیار های DSM-5 تشخیص اسکیزوفرنی با وجود دو یا چند علامت برای مدت زمان حداقل یک ماه صورت می گیرد.

یکی از علائم باید حتماً یکی از موارد زیر باشد:

· هذیان: عقایدی که با واقعیت در تضاد هستند

· توخا: دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعیت ندارد

· كلام آشفته: کلمات از قواعد زبانی پیروی نمی کنند و ممکن است نامفهوم باشند

علائم ثانویه ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

· رفتار کاملاً نامنظم یا جنون آمیز: تفکر آشفته، رفتار یا حرکات عجیب و غریب

· علائم منفی: نا توانایی در شروع برنامه ها، صحبت کردن، ابراز احساسات یا احساس لذت

تشخیص مبنی بر این اختلال مستلزم بروز اختلالات قابل توجه در عملکرد اجتماعی یا شغلی به مدت حداقل 6 ماه است. شروع اسکیزوفرنی معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 است و بروز آن ها مردان معمولاً زود تر از زنان صورت می گیرد. علائم اولیه بیماری که ممکن است قبل از تشخیص رخ دهد شامل انگیزه ضعیف، ارتباط گیری همراه با دشواری و عملکرد ضعیف در مدرسه است.

بر اساس گفته انستیتوی ملی بهداشت روان، چندین عامل از جمله ژنتیک، شیمی مغز، عوامل محیطی و مصرف مواد می تواند در ایجاد اسکیزوفرنی نقش داشته باشند.

اگرچه درمانی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما با این حال درمان هایی در دسترس است که کنترل علائم بیماری را ممکن می کند. این درمان ها معمولاً شامل دارو های ضد روانپریشی، روان درمانی، خود مدیریتی، آموزش و پشتیبانی اجتماعی هستند.

و در آخر …

به گفته ی روانشناسان و روانپزشکان اختلالات روانشناختی می تواند منجر به بروز اختلال در فعالیت های روزمره، ارتباطات، کار، مدرسه و سایر حوزه های مهم شود. با کمک تشخیص و درمان مناسب، افراد می توانند از علائم خود رهایی پیدا کرده و راه های مقابله مؤثر را پیدا کنند.