ایدز (HIV)

ایدز ( AIDS ) مخخف یه عبارت انگلیسی ( Acquired Immunodeficiency Syndrome ) به معنای سندرم نقص ایمنی اکتسابی. این بیماری توسط ویروسی به نام اچ آی وی HIV)  Human Immunodeficiency Virus) منتقل میشود و میتواند فرد مبتلا رو به مرور و با توجه به شدت بیماری به کام مرگ بفرستد. بیماری ایدز سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا رو آهسته آهسته از بین میبرد و در نتیجه بدن در برابر نفوذ ویروس ها، باکتری ها، انگل ها، مواد آلاینده، مواد سرطان زا ، سموم و قارچ ها مقاومت خودش را از دست میدهد. سیستم ایمنی بدن مکانیزمی است که از بدن در برابر ویروس ها، باکتری ها و هر نوع عامل بیماری زای دیگری محافظت می‌کند.

اچ آی وی (HIV) در واقع یک عفونت ویروسی است که با مصرف دارو، سال ها طول می کشد تا ویروس ایدز سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا رو ضعیف کند و به نقطه ای برسه که فرد رو مبتلا به بیماری ایدز دانست.

 

چگونه HIV تبدیل به ایدز می‌شود؟

سلول های CD۴، نوع ویژه ای از سلول های خونی هستن که نقش بزرگی در مبارزه بدن با بیماری ها دارن و  HIV این سلولها رو تخریب می کنه. با از بین رفتن تعداد بیشتری از سلول های CD۴ سیستم ایمنی بدن ضعیف تر می شه. ممکنه فردی برای سال ها عفونت HIV را داشته باشه تا قبل از اینکه تبدیل به ایدز شود.

علائم ایدز چیست؟ آیا علایم ایدز در زنان و مردان متفاوت است؟

نشانه ها و علایم ابتلا به بیماری ایدز باتوجه به شدت بیماری می‌تواند مختلف باشد. نشانه های ابتلا به بیماری ایدز رو در سه مرحله:

عفونت اولیه ایدز HIV حاد:

تقریبا نصف کسایی که تازه به ویروس  اچ آی وی آلوده می شن در عرض دو تا چهار هفته به علائمی شبیه آنفولانزا مبتلا میشن. این علائم شامل تب، خستگی، ناراحتیای پوستی مثل خارش یا تحریک پوست، درد ماهیچه و مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی و بیشتر روی گردن میشه.

این نشانه‌ها در عفونت اولیه HIV حاددیده می‌شود. ا ز اونجایی که این نشانه ها تو خیلی از بیماری های دیگه هم مشترکه، اگه بیمار در رابطه با رفتارهای پرخطر خودش قبل از بروز این نشونه ها چیزی نگه، این احتمال وجود داره که تشخیص ایدز کمی به تاخیر بیفته.

هرچند علائم عفونت حاد ایدز و اولیه HIV ممکنه اون قدر ضعیف باشه که مورد توجه قرار نگیره اما مقدار ویروس در جریان خون (که اصطلاحا به اون بار ویروسی گفته میشه) در این زمان به طور ویژه ای شدید است. همین موضوع باعث میشود عفونت HIV در طول عفونت اولیه نسبت به مرحله بعدی عفونت، با شدت بیشتری گسترش پیدا کند.

 

 

عفونت بالینی نهفته HIV مزمن :

در برخی افراد تورم مداوم گره های لنفاوی در طول HIV نهفته بالینی اتفاق می افته. در غیر این صورت هیچ علائم و نشانه خاصی در وضعیت عفونت بالینی نهفته وجود نداره. در این حالت ویروس HIV در بدن و در گلبول های سفید آلوده خون باقی می‌ماند. در صورتی که فردی با عفونت بالینی نهفته، تحت درمان ضد ویروسی قرار نگیرد، روند پیشرفت بیماری به طور عمومی حدود ۱۰ سال طول میکشد. این دوره می تواند برای دهه ها در افرادی که از داروهای ضد ویروسی استفاده می کنند به درازا بکشد.

عفونت زودهنگام HIV :

این نشونه ها وقتی بروز پیدا میکنه که ویروس به تکثیر و تخریب سلول های ایمنی ادامه بده :

• تب
• خستگی
• متورم شدن غدد لنفاوی معمولا یکی از اولین نشانه های عفونت HIV همین تورم است
• اسهال
• کاهش وزن
• عفونت قارچی دهان و دندان (برفک)
• زونا

راههای انتقال و عدم انتقال بیماری ایدز

راههای انتقال :

1 – خون و فراورده های خونی:

هرگاه خون فردی آلوده به ویروس باشد در صورتی که به خون فرد دیگری وارد شود میتواند بیماری را انتقال دهد .

این حالت ممکن است در زمان انتقال خون اتفاق بیفتد. توجه به این نکته ضروری است که در حال حاضر در تمام کشورهای دنیا ، خصوصا” ایران تمام خونهای اهدائی از نظر احتمال آلودگی به ویروس HIV ارزیابی میشوند و در صورت آلوده بودن استفاده نمیشوند پس این خطر به حداقل ممکن میرسد. اما به هر روش دیگری اگر خون آلوده به ویروس وارد خون فرد سالم شود میتواند آلودگی را منتقل کند که این حالت در زندگی روزمره و معمولی با رعایت اصول بهداشتی بندرت اتفاق می افتد .

مثلا” اگر فردی که آلوده به ویروس HIV است با یک سرنگ ،تزریقی انجام دهد و با همان سرنگ و سوزن که آغشته به خون آن فرد است بلافاصله فرد دیگری تزریق کند به گونه ای که خونی که در سرسوزن یا سرنگ است وارد خون فرد دوم شود ویروس HIV میتواند منتقل گردد .

و به همین ترتیب هر جسم برنده و نوک تیزی که آغشته به خون آلوده به ویروس HIV هستند در صورتی که موجب ایجاد خراش یا بریدگی در بدن فرد سالم شود میتوانند سبب انتقال بیماری شوند لذا اعمالی مانند خالکوبی، حجامت، سوراخ کردن گوش،‌ ختنه، اعمال جراحی و خدمات دندانپزشکی اگر با وسائل غیر استریل وآلوده بخون انجام شود از راههای انتقال بیماری میتواند باشد .

بخاطر داشته باشید ویروس HIV در خارج از بدن با مواد ضدعفونی کننده و حرارت سریعا“ از بین میرود . پس این اعمال اگر با وسائل استریل و تمیز انجام شود خطری ندارد. از آنجا که اغلب معتادین تزریقی رعایت اصول بهداشتی را نمیکنند و از یک سرنگ و سوزن تعداد زیادی بصورت مشترک استفاده میکنند لذا خطر انتقال ویروس در این گروه بسیار زیاد است و یکی از شایعترین راههای انتقال در بعضی کشورها از جمله کشور ما اعتیاد تزریقی است .

2 –تماس جنسی :

یکی دیگر از مایعات بدن که حاوی تعداد زیادی گلبول سفید است ترشحات جنسی است پس ترشحات جنسی در فردی که ویروس HIV وارد بدنش شده است آلوده به این ویروس هستند و در صورتی که این ترشحات وارد مخاط تناسلی فرد سالم گردد میتواند باعث انتقال ویروس شوند توجه کنید این خطر برای همه افراد وجود دارد مثلا“ اگر مردی اعتیاد تزریقی داشته باشد و از آن طریق آلوده به ویروس HIV شده باشد ، همسر وی نیز هنگام تماس جنسی میتواند به این ویروس آلوده شود .خطر انتقال از مرد به زن دوونیم برابر است.لازم به ذکر است وجود عفونتهای دیگر دستگاه تناسلی خطر این انتقال را افزایش میدهند . در هر حال راه انتقال جنسی در بسیاری از کشورهای دنیا از شایعترین راههای انتقال است .

3 –مادر به کودک :

بیشترین احتمال انتقال از مادر آلوده به کودک در اواخر زمان بارداری و خصوصا“ هنگام زایمان و هنگام شیردهی اتفاق می افتد.

راههای عدم انتقال:

• ویروس ایدز از طریق تماسهای عادی مثل کارکردن با یکدیگر ، هم صحبت شدن ، همسفر بودن ، دست دادن ، بوسیدن ، روابط اجتماعی مثل سوار شدن در اتوبوس و تاکسی سرایت نمیکند .
• ویروس ایدز از طریق استفاده از حمام عمومی ، استخرو توالت قابل انتقال نمیباشد .
• ویروس ایدز از طریق لباس ، پوشاک ، پتو و رختخواب قابل انتقال نمیباشد .
• عطسه ، سرفه و نیش حشرات نمیتواند باعث انتقال آلودگی به شخص سالم شود .

ویروس ایدز را از ترشحات جنسی مردانه و زنانه ، بزاق ، ادرار و اشک جدا کرده اند ولی سرایت بیماری فقط از طریق خون ، ترشحات جنسی و شیر مادر میسر است .

 

 

 

 

 

پیشرفت بیماری ایدز:

در صورتیکه فرد مبتلا به عفونت HIV تحت هیچگونه درمانی قرار نگیره روند پیشروی بیماری در فرد حدود ۱۰ سال طول میکشه. در طول این مدت، سیستم ایمنی بدن فرد به شدت آسیب می بیند و در نتیجه بدن فرد مستعد ابتلا به عفونت هایی مختلف میشود. عفونت هایی که معمولا برای یک فرد با سیستم ایمنی سالم مشکلی ایجاد نمی کند اما برای فرد مبتلا به ویروس اچ.آی.وی میتواند خیلی دردسر ساز شود. علائم و نشونه هایی که می توان در مرحله پیشروی ایدز بهش اشاره کرد عبارتند از :

 

 

 

· عرق شبانه

· تب تکرار شونده

· اسهال مزمن

· بروز لکه های سفید مداوم یا ضایعات غیر معمول در زبان و یا دهان خود

· خستگی مداوم و مبهم

· کاهش وزن

· خارش و یا برآمدگی های بر روی پوست

می دانید که در دنیا فقط یک دهم افراد HIV+ از وضعیت خود اطلاع دارند ؟
آیا کسی از اطرافیان شما HIV+ است ؟ برخورد شما با او چگونه بوده است ؟
افراد HIV+ را در هر طبقه .جنسیت ،نزاد،شغل و گروه اجتماعی می توان یافت .افراد HIV+ قیافه خاصی ندارند!

HIV بر خلاف بسیاری از عوامل عفونی ،راههای انتقال محدودی دارد و در تماس های اجتماعی معمول منتقل نمی شود!
بسیاری از افراد HIV+ بیش از هر چیز از انگ، تبعیض و منزوی شدن رنج می برند. رفتارهای تبعیض آمیز و به حاشیه راندن افرادHIV+ که اغلب از ناآگاهی نسبت به ماهیت بیماری است باعث می شود بسیاری از کسانی که در معرض خطر هستند برای انجام آزمایش HIV اقدام نکنند ونتوانند وضعیت خود را با اطرافیان در میان بگذارند و برای دریافت دارو اقدام نکنند.

ایدز هنوز درمان قطعی ندارد ولی درمان نگهدارنده دارد. مصرف داروهای ضد ویروس طول عمر افراد HIV+ را افزایش و کیفیت زندگی انان را بهبود می بخشد. با داروهای جدید آنها سالها زندگی سالم و فعای را در پیش رو دارند این امتیازی است که فردی که از مثبت بودن خود آگاه است نسبت به آنها که آگاه نیستند، دارد .
دسترسی به داروهای مناسب حق هر فرد HIV+ است و تامین هزینه آن از وظایف دولتها ست. بنا به گزارش WHO و UNAIDS 2005 ، در موفقیت آمیز ترین مدل های مبارزه با ایدز، تلاشها همزمان معطوف به پیشگیری و درمان بوده است. با توجه به هزینه های بیماری ، بیمه درمانی از نیازهای اولیه مبتلایان بهHIV/AIDS است . دسترسی رایگان به آزمایش های ضروری و خدمات مشاوره ای از حقوق بیماران است .
مراکز بهداشتی ـ درمانی مجاز نیستند از ارائه خدمات به افراد HIV+ خودداری کنند. اصول ایمنی در هر حال و برای هر مراجعه کنندهای باید رعایت شود. تخصیص کمک هزینه به آن دسته از بیماران که قادر به کار کردن و تامین زندگی خود نیستند و ایجاد مراکز نگهداری برای بیمارانی که از خانوادهطرد می شوند و به محل سکونت و پرستاری نیازمندند، ضروری است .
افراد HIV+ می توانند بهترین آموزش دهندگان پیشگیری از انتقال HIV/AIDS باشند و در صف اول مبارزه با گسترش بیماری بایستند.

 

 

تهیه و تنظیم:
نشاط خسروی – میکروبیولوژیست

منبع:

WHO