داروی فاویپراویر، نوعی داروی ضدویروس محصول کشور ژاپن بوده و در سال 2014 از سوی مقامات بهداشتی ژاپن، مجوز مصرف فقط در بیماران مبتلا به آنفولانزای شدید مقاوم به سایر داروهای ضدویروس را اخذ نمود؛ اما استفاده از این دارو برای درمان آنفولانزا موردتأیید سازمان غذا و داروی امریکا قرار نگرفت. فاویپیراویر  همچنین با اسامی T-705، آویگان، یا فاویلاویر هم شناخته می‌شود یک داروی ضد ویروسی است که توسط شرکت «تویاما کمیکال» وابسته به گروه فوجی فیلم ژاپن با فعالیت بر علیه بسیاری از ویروس ها RNA تولید می‌شود. همچون برخی داروهای ضد ویروس آزمایشی نظیر T-1105 و T-1106، این دارو نیز مشتقی از پیرازین کربوکسامید  است. در آزمایش‌هایی که بر روی حیوانات انجام شده‌است، این دارو علیه ارتومیکسو ویریده، تب زرد، فلاوی ویروس… مؤثر است. این دارو علیه انترو ویروس ها و تب دره ریفت  هم فعال است، اما تأثیر محدودی بر رویویروس زیکا از خانواده ی فلاوی ویریده دارد و اثر آن کمتر از داروهایی نظیر MK-608 است. این دارو اثر محدودی بر هاری دارد و به‌طور آزمایشی بر روی برخی افراد مبتلا به این ویروس استفاده شده‌است.  چندین مطالعه روی داروی فاویپراویر در کشور چین در جریان است و تاکنون نتایج روی مبتلایانی که با نوع شدید و جدی بیماری مواجه نیستند، تا حدی امیدوارکننده بوده است.

 

 

به گفته مقامات بهداشتی ایتالیا اگرچه نتایج یک مطالعه در چین که اخیراً منتشر شد، به اثربخشی خوب دارو در بیماران اشاره دارد، اما با توجه به اینکه این مطالعه موارد شدید و جدی بیماری را شامل نمی‌شود و با توجه به سایر محدودیت‌های مطالعه، همچنین با درنظرگرفتن اینکه این دارو حتی برای درمان آنفولانزا نیز مجوز مصرف در اروپا و امریکا را ندارد، نمی‌توان صرفاً بر اساس نتایج مطالعه مذکور اثربخشی دارو را تأیید نمود.

به گفته ایشان اگرچه در شرایط اضطراری برای کنترل پاندمی قرار داریم، اما نباید به اطلاعات ناکافی اعتبار داد و باید منتظر نتایج سایر مطالعات و تأیید مقامات رسمی بود . بنابراین به مستندات بیشتری برای اثبات یا رد اثربخشی داروی فاویپراویر در درمان بیماری کووید-19 نیاز است؛ لذا در صورت مشخص‌شدن نتایج مطالعات و دستیابی به اطلاعات جدیدتر در مورد این دارو، در این صفحه اطلاع رسانی خواهد شد.

در شرایط کنونی با توجه به اینکه با ویروس جدید و ناشناخته‌ای مواجه هستیم و کماکان درمان مشخصی برای بیماری کووید-19 وجود ندارد، داروهای مختلفی به لحاظ اثربخشی و ایمنی در بیماران مبتلا به کرونا در حال مطالعه و ارزیابی هستند که یکی از این داروها فاویپراویر است.

 

 

 

در فوریهٔ ۲۰۲۰، فاویپیراویر در کشور چین برای درمان بیماری کرونا ویروس 2019 مورد مطالعه واقع شد در ۱۷ مارس ۲۰۲۰ مقامات چینی مدعی شدند که این دارو در درمان بیماری یادشده در ووهان و شنژن مؤثر بوده‌است.

در مطالعه‌ای بر روی ۸۰ بیمار که مصرف دارو را با مصرف لوپیناویر / ریتوناویر مقایسه نموده بود، فاویپیراویر به میزان چشمگیری زمان پاکسازی ویروس از بدن را کاهش داد و آنرا از ۱۱ روز در گروه کنترل، به ۴ روز رساند و ۹۱٫۴۳٪ بیماران، نشانه‌های سی‌تی‌اسکن‌شان بهبود یافت و عوارض جانبی دارو نیز اندک بود. اشکال مهم این مطالعه آن است که یک کار آزمایی بالینی   کنترل شده نبود.

مکانیسم عمل این دارو، مهار انتخابی آنزیم RNA پلی مراز وابسته به RNA در ویروس است. بر پایهٔ پژوهش‌های دیگر، ممکن است این دارو سبب جهش از نوع جایگزینی متقاطع در RNA گردد و در نتیجه نوعی از ویروس به‌وجود می‌آید که قابلیت زنده‌ماندن ندارد. فاویپیراویر که به صورت خوراکی و تزریقی در دسترس است، یک پیش دارو است که در بدن به شکل فعال خود «فاویپیراویر-ریبوفورانوزیل-۵’-تری‌فسفات» (favipiravir-RTP) مبدل می‌شود.آنزیم هیپوگزانتین – گوانین فسفو ریبوزیل ترانسفراز   در فعال کردن این پیش‌دارو نقش مهمی دارد. فاویپیراویر و  , RNA, DNA پستانداران را مهار نمی‌کند و اثر سمی بر روی آنها ندارد. در سال ۲۰۱۴ میلادی، این دارو در ژاپن جهت ذخیره‌سازی و انبار در هنگام همه گیری آنفلانزا تصویب شد.  اما این دارو در سلول‌های مجاری تنفسی انسان عملکردی از خود نشان نمی‌دهد و در نتیجه در مورد اثربخشی آن علیه آنفلوانزا تردید وجود دارد.

تهیه و تنظیم: نشاط خسروی – میکروبیولوژیست

منبع:
Favipiravir (T-705), a broad spectrum inhibitor of viral RNA polymerase .Yousuke FURUTA, Takashi KOMENO, and Takaaki NAKAMURA