نارسایی کلیه یک بیماری است که در آن کلیه ها نمی توانند به طور کامل واجد وظیفه خود یعنی تصفیه خون و تولید ادرار را انجام دهند. علائم نارسایی کلیه ممکن است شامل ادرار کم یا بیش از حد، خستگی، تنگی نفس، تورم در ناحیه صورت و پاها، افزایش فشار خون، سردرد، گیجی، اشکال در خواب و افزایش وزن ناشی از انبساط مایعات در بدن باشد. در صورت تجربه هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید،درمان نارسایی کلیه شامل تغییر در رژیم غذایی، داروهای کنترل فشار خون و دیابت، درمان عفونت، دیالیز و در صورت لزوم پیوند کلیه است؛ ممکن است پزشک شما تشخیص دهد که شما نیاز به دیالیز شدن دارید.
حال دیالیز چیست؟
دیالیز نوعی درمان است که برخی فعالیت های کلیه طبیعی را انجام می دهد. زمانی که کلیه ها برای مدت طولانی قادر به حذف مواد زاید و مایعات اضافی از بدن نباشد باید از درمان دیالیز استفاده کرد. در حقیقت هنگامی که ۱۰تا ۱۵۰درصد عملکرد کلیه ها باقی مانده باشد (ESRD) باید از این روش استفاده کرد. دیالیز شبیه کلیه های سالم تعادل بدن را حفظ می کند و می تواند مواد زائد، نمک و آب اضافی را به منظور جلوگیری از انباشته شدن آنها در بدن دفع کند و سطح برخی مواد شیمیایی بدن مانند پتاسیم، سدیم و بی کربنات را در خون ثابت نگه دارد همچنین به تنظیم فشار خون نیز کمک می کند.
دستگاه دیالیز کار خود را به این شکل انجام می‌دهد که خون از بدن فرد گرفته می‌شود و به دستگاه منتقل می‌شود. در دستگاه، خون از سموم و فلوئیدهای اضافی تصفیه می‌شود و سپس به بدن فرد باز می‌گردد. این فرآیند به کمک یک فیلتر خاص در دستگاه انجام می‌شود که سموم و فلوئیدهای اضافی را از خون جدا کرده و خون تصفیه شده را به بدن فرد باز می‌گرداند. این روش به افراد کمک میکند تا سطح سموم و فلوئیدهای اضافی در خونشان کاهش یابد و وضعیت سلامت آنها بهبود یابد.
چرا دیالیز؟
دیالیز معمولاً برای افرادی که کلیه‌هایشان به درستی کار نمی‌کنند یا دچار بیماری کلیه هستند، استفاده می‌شود. این افراد ممکن است به دلیل بیماری‌هایی مانند افت فشار خون، دیابت، التهاب کلیه یا سایر مشکلات صحیح، نتوانند مواد زائد و سمی را به خوبی از خون خود حذف کنند. در این صورت، دیالیز به عنوان یک روش تصفیه خون جایگزین کارکرد کلیه استفاده می‌شود تا به این افراد امکان داده شود تا زندگی نرمال خود را ادامه دهند.
دیالیز چند نوع دارد؟
دیالیز دو نوع اصلی دارد: دیالیز همودیالیز و دیالیز پریتونئال.
همودیالیز: در این روش، خون از بدن فرد خارج شده و به یک دستگاه دیالیز منتقل می‌شود. در این دستگاه، خون از مواد زائد و سمی تصفیه می‌شود و سپس به بدن فرد بازمی‌گردد. این روش معمولاً چند بار در هفته انجام می‌شود و هر جلسه حدود چند ساعت طول می‌کشد.
ماشین همودیالیز:
دستگاهی است که عمل جداسازی مواد سمی مانند اوره و آمونیاک از خون را به کمک فیلتر دیالیز انجام می دهد.از این دستگاه به عنوان جانشینی برای کلیه در صورت نارسایی یا از کار افتادن آن ها استفاده می شود.
استفاده از انواع ماشین های همودیالیز فرزنیوس امکان انجام عمل دیالیز را بدون نیاز به هرگونه تجهیزات اضافی فراهم می آورد.
پریتونئال دیالیز: در این روش، مایع وریدی (معمولاً محلول دیالیز) به شکم فرد تزریق می‌شود. سپس، این مایع از طریق غشاء پریتونئال (غشاء درون شکم) به خون فرد جذب می‌شود و مواد زائد و سمی را از خون حذف میکند. این روش معمولاً در خانه توسط فرد خود یا توسط یک فرد مراقبت‌کننده انجام می‌شود و نیاز به دستگاه خاصی ندارد.
هر یک از این روش‌ها دارای مزایا و معایب خاص خود هستند و انتخاب بین آنها بستگی به وضعیت و نیازهای بهداشتی فرد دارد.
آیا دیالیز شدن خطرناک است؟
دیالیز یک روش درمانی حیاتی برای افرادی است که کلیه‌هایشان به طور کامل کار نمی‌کند. اگرچه دیالیز می‌تواند به عوارض جانبی مانند افزایش خطر عفونت، افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی و افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های خون مرتبط باشد، اما بدون انجام دیالیز، فرد ممکن است به سرعت به وضعیت بحرانی و خطرناکی برسد. بنابراین، در مقایسه با عدم انجام دیالیز، این روش به طور کلی بهترین گزینه برای افراد با مشکلات کلیوی است.
آیا روشی جایگزین برای دیالیز کلیه وجود دارد؟
بله، وجود روش‌های جایگزین برای دیالیز کلیه وجود دارد. یکی از روش‌های جایگزین برای دیالیز کلیه، پیوند کلیه است. در این روش، یک کلیه سالم از یک فرد دیگر به بدن فرد مبتلا به بیماری کلیه منتقل می‌شود. این روش به افراد کمک میکند تا نیاز به دیالیز داشته باشند.
همچنین، روش‌های دارویی و تغذیه‌ای نیز برای کاهش سطح سموم و فلوئیدهای اضافی در بدن استفاده می‌شود. این روش‌ها ممکن است به افراد کمک کنند تا نیاز به دیالیز کلیه را کاهش دهند یا حتی از آن جلوگیری کنند.
طول عمر بیماران دیالیزی بستگی به عوامل مختلفی از جمله شرایط پزشکی، پیگیری‌ها و رعایت دستورالعمل‌ها دارد. امید به زندگی در افراد تحت درمان ۵ تا ۱۰ سال است، اما بسیاری از بیماران ۲۰ تا ۳۰ سال با انجام دیالیز به زندگی خود ادامه داده‌اند.
اگر از بقیه لحاظ سالم باشید، با وجود دیالیز می‌توان این کارها را انجام داد: کار یا تحصیل، رانندگی، ورزش، شنا و سفر.
برخی افراد شاید سال‌ها با دیالیز سر کنند اگرچه نداشتن کلیه‌های سالم فشار زیادی را به بدن آنها وارد میکند.
با این وجود، امید به زندگی در کسانی که دیالیز می‌شوند طی دهه اخیر خیلی بهتر شده است و امید آن می‌رود که در آینده باز هم بهتر شود.
