آرتروز چیست و انواع آن را بشناسیم (بخش اول)

آرتروز چیست؟

 مفصل جایی است که دو استخوان بهم می‌پیوندند. انتهای این استخوان‌ها با بافت محافظی به نام غضروف پوشانده شده است. آرتروز سبب تجزیه این غضروف می‌شود و باعث می شود استخوان‌های مفصل به هم ساییده شوند. این مسئله می‌تواند باعث درد، سفتی و سایر علائم شود.

آرتروز اغلب در افراد مسن رخ می‌دهد؛ اگرچه در بزرگسالان در هر سنی ممکن است رخ دهد. آرتروز بیماری مفصل دژنراتیو، آرتریت تحلیل‌برنده و آرتروز ساییدگی نیز نامیده می‌شود. عامل اصلی ناتوانی در آرتروز آن است که این بیماری بیش از 30 میلیون زن و مرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در ادامه تمامی مواردی که باید در مورد آرتروز بدانید را شرح داده‌ایم.

آرتروز (OA) شایع‌ترین بیماری مفصلی مزمن (طولانی‌مدت) است. آرتروز یک بیماری پیش‌رونده با پنج مرحله از 0 تا 4 است. مرحله اول (0) مفصل طبیعی است. مرحله 4 نشان‌دهنده آرتروز شدید است. همه کسانی که آرتروز دارند تا مرحله 4 پیشرفت نمی‌کنند. این وضعیت اغلب مدت‌ها قبل از رسیدن به این مرحله تثبیت می‌شود.

در افرادی که آرتروز شدید دارند، غضروف در یک یا چند مفصل از بین رفته است. اصطکاک استخوان بر روی استخوان می‌تواند علائم شدید زیر را ایجاد کند:

· افزایش تورم و التهاب. مقدار مایع سینوویال در مفصل ممکن است افزایش یابد. به طور معمول، این مایعات به کاهش اصطکاک در حین حرکت کمک می‌کنند. با این حال، در مقادیر بیشتر می‌تواند باعث تورم مفصل شود. تکه‌های غضروف جدا شده نیز ممکن است درون مایع سینوویال شناور باشد و درد و تورم را افزایش دهد.

· افزایش درد. ممکن است هنگام فعالیت و همچنین در حال استراحت احساس درد کنید. اگر در طول روز زیاد از مفاصل خود استفاده کرده باشید، ممکن است احساس افزایش سطح درد یا تورم بیشتری در مفاصل داشته باشید.

· دامنه حرکت کاهش می‌یابد. به دلیل سفتی یا درد در مفاصل، ممکن است نتوانید حرکت کنید. این می‌تواند لذت بردن از فعالیت‌های روزمره را که قبلاً به راحتی انجام می‌شدند، دشوارتر کند.

· بی ثباتی مفصل. مفاصل شما ممکن است از ثبات کمتری برخوردار شوند. به عنوان مثال، اگر آرتروز شدید در زانوهای خود داشته باشید، ممکن است دچار قفل شدن (کمبود حرکت ناگهانی) شوید. همچنین ممکن است کمانش کنید (وقتی زانوی شما بیرون می‌زند)، که می‌تواند باعث سقوط و آسیب شود.

· علائم دیگر. با ادامه این روند فرسایش مفصل، ضعف عضلانی، خار استخوان و تغییر شکل مفصل نیز ممکن است رخ دهد.

آسیب مفصلی ناشی از آرتروز شدید قابل برگشت نیست، اما درمان آن می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

آرتروز در مقابل روماتیسم مفصلی

آرتروز یک عارضه حاد شونده و ناشی از فرسایش است در حالی که آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری خودایمنی محسوب می‌شود و اگرچه در نهایت هر دو به التهاب مفصلی منجر می‌شوند اما عامل بوجود آورنده آنها متفاوت است. هر یک از انواع آرتریت علائم خاص خود را دارد. آرتریت روماتوئید بیماری فراگیری است به این مفهوم که تمام بدن را می‌تواند درگیر کند و آسیب ناشی از آن تنها به مفصل‌ها محدود نمی‌شود. علائم اولیه آن نیز شامل تب پایین (در کودکان)، درد ماهیچه و خستگی بیش از حد است. این در حالی است که در مبتلایان به استئوآرتریت، علائم بیماری در تمام بدن بروز نمی‌کند و تنها به مفصل‌ها آسیب می‌رساند. در حال حاضر بیش از 100 نوع آرتریت شناخته شده است كه شایعترین انواع آنها اوستئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و نقرس هستند. در واقع هر نوع التهاب مفصلی شكلی از آرتریت محسوب می‌شود.

آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)

آرتریت التهاب مفاصل است. این عارضه اغلب با درد، تورم، سفتی و حرارت در مفاصل آسیب دیده همراه است. آرتریت ممكن است با تعدادی از ناراحتی‌ها و بیماری هایی مثل آسیب دیدگی، عفونت، اختلالات متابولیكی، یك سیستم ایمنی فوق العاده فعال و حتی مشكلات ناشی از وزن اشتباه گرفته شود.

آرتریت در واقع به بیش از 100 نوع مشكل روماتیكی اطلاق می‌شود كه مفاصل، ماهیچه‌ها، تاندونها و حتی پوست و اعضای داخلی خاصی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شایعترین انواع آنها استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و نقرس هستند. در واقع هر نوع التهاب مفصلی شكلی از آرتریت محسوب می‌شود. تشخیص آرتریت بر اساس تست‌های خون و رادیولوژی صورت می‌گیرد. این در حالی است كه آرتروز عمدتا ناشی از افزایش سن است و اساسا غضروف‌ها را دچار می‌سازد. این آسیب غضروفی سبب بروز درد، كاهش توان حركت و كاهش توان ماهیچه‌ای می‌شود. اما باید بدانید كه فعالیت و ورزش منظم می‌تواند غضروف‌ها را تغذیه كند.

آرتریت روماتوئید کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بیماری خودایمنی هنگامی رخ می‌دهد که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به خودِ بدن را آغاز می‌کند. علائم این بیماری می‌تواند شامل خستگی شدید و گرفتگی عضلات به هنگام صبح و همچنین درد مفاصل باشد.

بدنِ مبتلایان به این بیماری، بافت نرم و جداری اطراف مفاصل موسوم به «غشاء سینوویوم» را همچون ویروس و باکتریِ خطرزا تلقی کرده و به آن‌ها حمله می‌کند. «غشاء سینوویوم» وظیفه حفاظت از مفاصل و نرم نگه داشتن آنها را به عهده دارد. این حمله موجب می‌شود مایعی در مفصل جمع شود. انباشت این مایع موجب ورم، درد،‌ گرفتگی عضلات و التهاب اطراف مفصل می‌شود. این وضعیت در نهایت به فرسوده شدن مفاصل منجر می‌شود.

غضروف در واقع برای جذب مواد غذایی به حركت نیاز دارد بنابراین تحرك داشتن به حفظ سلامت غضروف مفاصل كمك می‌كند. اما در مجموع توصیه می‌شود كه پیش از هر خود درمانی با پزشك متخصص مشورت كنید.

آرتریت التهاب مفاصل است. این عارضه اغلب با درد، تورم، سفتی و حرارت در مفاصل آسیب دیده همراه است. آرتریت ممكن است با تعدادی از ناراحتی‌ها و بیماریهایی مثل آسیب دیدگی، عفونت، اختلالات متابولیكی، یك سیستم ایمنی فوق العاده فعال و حتی مشكلات ناشی از وزن اشتباه گرفته شود.

علل ایجاد آرتروز

آرتروز هنگامی رخ می‌دهد که غضروف‌هایی که انتهای استخوان‌های مفاصل شما را پوشش می‌دهند به تدریج خراب شوند. غضروف یک بافت سفت و لغزنده است که حرکت مفصلی تقریباً بدون اصطکاک را امکان‌پذیر می‌کند. در نهایت، اگر غضروف کاملاً فرسوده شود، استخوان روی استخوان ساییده می‌شود.

آرتروز غالباً به عنوان بیماری “سایش” شناخته می‌شود. اما علاوه بر تجزیه غضروف، آرتروز کل مفصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ باعث ایجاد تغییراتی در استخوان و تحلیل رفتن بافت‌های پیوندی مفصل شده و عضله را به استخوان متصل می‌کند. همچنین باعث التهاب پوشش مفصلی می‌شود.

انواع آرتروز

آرتروز می‌تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال معمولاً مفاصل دست، زانو، پهلو و ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر مطمئن نیستید که به کدام نوع آرتروز مبتلا هستید، بهترین راه برای شما این است که با پزشک خود صحبت کنید.

زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به آرتروز در دست هستند و معمولاً در سنین پایین به آن مبتلا می‌شوند. آرتروز دست می‌تواند تأثیر زیادی در توانایی شما در انجام کارهای مرتبط با زندگی روزمره داشته باشد. با این حال، درمان‌های مختلف از تغییر سبک زندگی تا جراحی می‌تواند کمک کند.

آرتروز مفصل ران

آرتروز می‌تواند در یک یا هر دو لگن ایجاد شود. به این ترتیب با روماتیسم مفصلی متفاوت است که معمولاً همزمان در هر دو لگن اتفاق می‌افتد.

آرتروز مفصل ران سبب تحلیل رفتن تدریجی می‌شود. بسیاری از افراد دریافتند که با استفاده از دارو، ورزش و فیزیوتراپی می‌توانند سال‌ها با علائم خود مقابله کنند. پشتیبانی‌ها مانند عصا نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

اگر وضعیت بدتر شود، تزریق استروئید، سایر داروها یا جراحی می‌تواند به شما کمک کند. درمان‌های جایگزین نیز می‌توانند کمک کنند و فناوری‌های جدید نیز در آستانه تولید و اجرا هستند.

آرتروز زانو

آرتروز زانو که در محافل علمی و دانشگاهی بیشتر با نام استئوآرتریت و استئوآرتروز شناخته می‌شود، یک بیماری تخریبی پیش‌رونده در ناحیه مفاصل زانو است که علائمی همچون درد و محدودیت‌های حرکتی را اعمال می‌کند.

نشانه‌های آرتروز زانو

اولین نشانه این عارضه، وجود درد حین فعالیت جسمانی و رفع آن با استراحت است. دومین نشانه قطعی این عارضه تورم مفاصل درگیر بیمار است. سومین نشانه سختی و گرفتگی مفاصل به ‌خصوص در اوایل صبح و بعد از بیداری است. از دیگر نشانه‌های عارضه هم می‌توان به کاهش تحرک مفاصل، وجود صدای ساییده شدن مفاصل و ایجاد محدودیت در بالا رفتن از پله‌ها اشاره کرد.

آرتروز گردن

آرتروز گردن یک بیماری وابسته به سن است که بیش از 85 درصد افراد بالای 60 سال را درگیر می‌کند. این بیماری در مردان و زنان رخ می‌دهد.

ستون فقرات گردنی در گردن قرار دارد و شامل مفاصل وجهی است. این مفاصل به حفظ انعطاف‌پذیری در ستون فقرات کمک می‌کنند و دامنه حرکتی را امکان‌پذیر می‌کنند. هنگامی که غضروف‌های اطراف مفصل شروع به تحلیل رفتن می‌کنند، در نتیجه آن، آرتروز گردن ایجاد می‌شود.

آرتروز ستون مهره‌ها

اگر کمردرد دارید، ممکن است به آرتروز ستون مهره‌ها مبتلا باشید. این شرایط مفاصل وجهی واقع در پایین کمر و باسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سن و ضربه به ستون فقرات هر دو عواملی بالقوه در در این آرتروز هستند. زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. افرادی که دارای اضافه وزن هستند یا مشاغل آن‌ها نیاز به چمباتمه زدن و نشستن دارد نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.

شدت علائم آرتروز نخاعی می‌تواند متفاوت باشد. آن‌ها عبارتند از:

· سفتی یا حساسیت به لمس در مفاصل پشت

· ضعف، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در بازوها یا پاها

· کاهش دامنه حرکت

توجه به این علائم مهم است. در صورت عدم درمان، آرتروز نخاعی می‌تواند بدتر شود و باعث علائم شدیدتر و ناتوانی شود.

علائم آرتروز

علائم آرتروز اغلب به مرور ظاهر می‌شوند تا به صورت ناگهانی. این علائم عبارتند از:

· درد در مفصل در حین فعالیت  بعد از فعالیت طولانی یا در پایان روز

· سفتی مفصل که معمولاً اول صبح یا بعد از استراحت اتفاق می‌افتد

· دامنه حرکتی محدود که ممکن است بعد از حرکت از بین برود

· صدای ترک یا کلیک در هنگام خم شدن مفصل

· ورم در اطراف مفصل

· ضعف عضله در اطراف مفصل

بی‌ثباتی مفصل یا کمانش (زانو به سمت بیرون می‌آید).